Το Πνεύμα των εσχάτων καιρών

1. Η «χαρισματική αναζωπύρωση» ως ένα σημείο των καιρών

Στο τέλος αυτού του αιώνα δεν θα υπάρχει έλλειψη προφητών του Κυρίου του Θεού, ούτε υπηρετών του σατανά. Αλλά στους έσχατους καιρούς αυτοί που πραγματικά θα υπηρετούν το Θεό θα επιτύχουν να κρυφτούν από τους ανθρώπους και δεν θα κάνουν θαύματα ανάμεσά τους όπως στον παρόντα καιρό, αλλά θα βαδίζουν ένα δρόμο δράσης αναμεμειγμένης με ταπεινότητα, και στη βασιλεία των Ουρανών θα είναι μεγαλύτεροι από τους Πατέρες που δοξάστηκαν με θαύματα. Επειδή εκείνη την εποχή κανείς δεν θα κάνει ενώπιον των ανθρώπων θαύματα που θα τους διεγείρουν και θα τους εμπνέουν να κοπιάζουν με ζήλο σε ασκητικούς αγώνες... πολλοί, διακατεχόμενοι από άγνοια, θα πέσουν στην άβυσσο, παραστρατώντας στο πλάτος, του φαρδιού κι ευρύχωρου δρόμου.

Προφητεία του αγ. Νήφωνα της Κωσταντιανής Κύπρου (έχει εκδοθεί στα Ρωσικά μαζί με τα συγγράμματα των αγίων Βαρσανουφίου του Μεγάλου και Ιωάννου, Μόσχα 1855, σελ. 654-655).

Α. Μια «Πεντηκοστή χωρίς Χριστό»

Για τους Ορθοδόξους Χριστιανούς η σημερινή «γλωσσολαλιά», όπως εκείνη που περιγράφεται στην Καινή Διαθήκη, είναι επίσης ένα «σημείο»· αλλά τώρα δεν είναι ένα σημείο της έναρξης του Ευαγγελίου της σωτηρίας για όλους τους ανθρώπους, αλλά του τέλους του. Ο νηφάλιος Ορθόδοξος Χριστιανός δεν θα δυσκολευτεί να συμφωνήσει με τους απολογητές της «χαρισματική αναζωπύρωσης» ότι αυτή η «έκχυση του Αγίου Πνεύματος» μπορεί πραγματικά να σημαίνει ότι «η συντέλεια του αιώνα είναι κοντά» (π. Ε. Στεφάνου στο Logos, Απρ. 1972, σελ. 3). «Το Πνεύμα λέει ρητώς ότι κατά τους υστερινούς χρόνους, μερικοί θα αποστατήσουν από την πίστη, διότι θα προσέχουν σε πνεύματα που πλανούν και σε διδασκαλίες δαιμόνων» (Α’ Τιμ. 4:1). Στις έσχατες ημέρες θα δούμε «πνεύματα δαιμονικά που κάνουν σημεία» (Αποκ. 16:14).

Οι Άγιες Γραφές και οι Ορθόδοξοι Πατέρες μας λένε καθαρά ότι ο χαρακτήρας των εσχάτων καιρών δεν θα είναι καθόλου μια σπουδαία θρησκευτική «αναζωπύρωση», ή μια «έκχυση του Αγίου Πνεύματος», αλλά μάλλον μια σχεδόν γενική αποστασία, μια πνευματική πλάνη τόσο λεπτή ώστε ακόμα και οι εκλεκτοί, αν είναι δυνατόν, να πλανηθούν, μια ουσιαστική εξαφάνιση του Χριστιανισμού από το πρόσωπο της γης. «Αλλ’ όταν έρθει ο Υιός του ανθρώπου, θα βρει άραγε την πίστη στη γη;» (Λουκ. 18:8). Ακριβώς κατά τους έσχατους καιρούς πρόκειται να λυθεί ο σατανάς (Αποκ. 203) με σκοπό να προκαλέσει το τελικό και μεγαλύτερο ξεχείλισμα του κακού στη γη.

Η «χαρισματική αναζωπύρωση», το προϊόν ενός κόσμου χωρίς μυστήρια, χωρίς χάρη, ενός κόσμου που διψά για πνευματικά «σημεία» χωρίς να είναι ικανός να διακρίνει τα πνεύματα που δίνουν τα σημεία, είναι από μόνη της ένα «σημείο» αυτών των καιρών της αποστασίας. Το ίδιο το οικουμενιστικό κίνημα παραμένει πάντα ένα κίνημα «καλών προθέσεων» και αόριστων ανθρωπιστικών «καλών πράξεων»· αλλά όταν συνδεθεί με ένα κίνημα με «δύναμη», πραγματικά «με κάθε δύναμη και με ψευδή σημεία και τέρατα» (Β’ Θεσ. 2:9), τότε ποιος θα μπορέσει να το σταματήσει; Η «χαρισματική αναζωπύρωση» έρχεται προς διάσωση του Οικουμενισμού που προχωρά με δυσκολία, και τον ωθεί στο σκοπό του. Και αυτός ο σκοπός, όπως έχουμε δει, δεν έχει μόνο «χριστιανική» φύση – «την επανίδρυση της Εκκλησίας του Χριστού», για να χρησιμοποιήσουμε το βλάσφημο λόγο του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Αθηναγόρα – αυτό είναι μόνο το πρώτο βήμα προς ένα ευρύτερο σκοπό ο οποίος βρίσκεται εντελώς εκτός Χριστιανισμού: την καθιέρωση της «πνευματικής ενότητας» όλων των θρησκειών όλης της ανθρωπότητας.

Πάντως, οι οπαδοί της «χαρισματικής αναζωπύρωσης» πιστεύουν ότι η εμπειρία τους είναι «χριστιανική»· δεν θα ανεχθούν τον αποκρυφισμό και τις Ανατολικές θρησκείες· και αναμφίβολα απορρίπτουν ολοκληρωτικά την όλη σύγκριση μεταξύ «χαρισματικής αναζωπύρωσης» και πνευματισμού στις προηγούμενες σελίδες. Είναι αρκετά αληθινό ότι θρησκευτικά η «χαρισματική αναζωπύρωση» είναι σε υψηλότερο επίπεδο από τον πνευματισμό, ο οποίος είναι ένα προϊόν χονδροειδούς μωροπιστίας και πρόληψης· ότι οι τεχνικές της είναι πιο εκλεπτυσμένες και τα φαινόμενά της πιο άφθονα και πιο εύκολα κατορθωτά· και ότι όλη η ιδεολογία της έχει χριστιανική» εμφάνιση – όχι Ορθόδοξη, αλλά κάτι κοντά στον προτεσταντικό φονταμενταλισμό με μια επιπρόσθετη «οικουμενιστική» χροιά.

Κι ακόμα έχουμε δει ότι η «χαρισματική» εμπειρία, και ειδικά η κεντρική εμπειρία του «βαπτίσματος εν Αγίω Πνεύματι», είναι κατά ένα μεγάλο μέρος, αν όχι εντελώς, μια παγανιστική εμπειρία, πολύ πιο κοντά στην «πνευματοκαταληψία» παρά σε οτιδήποτε χριστιανικό. Γνωρίζουμε επίσης ότι ο Πεντηκοστιανισμός γεννήθηκε στο περιθώριο του σχισματικού «Χριστιανισμού», όπου πολύ λίγα απομένουν από γνήσια χριστιανική στάση και πίστη, κι ότι στην πραγματικότητα «ανακαλύφθηκε» ως αποτέλεσμα ενός θρησκευτικού πειράματος, στο οποίο οι Χριστιανοί δεν συμμετέχουν. Αλλά μέχρι πρόσφατα δεν είχε βρεθεί μια ξεκάθαρη κατάθεση για το μη χριστιανικό χαρακτήρα της «χαρισματικής» εμπειρίας από έναν «χαρισματικό» απολογητή. Τώρα όμως ένας τέτοιος απολογητής μας πληροφορεί ότι η εμπειρία του «βαπτίσματος εν Αγίω Πνεύματι» μπορεί πράγματι να συμβεί χωρίς το Χριστό.

Αυτό ο συγγραφέας μας λέει την ιστορία ενός προσώπου που έλαβε το «βάπτισμα» με γλωσσολαλιά και ενθάρρυνε τους πάντες να το ζητήσουν. Όμως παραδεχόταν ότι η μετάνοια δεν ήταν μέρος της εμπειρίας του κι ότι όχι μόνο δεν είχε απαλλαγεί από αμαρτωλές συνήθειες, αλλά επίσης δεν είχε καμμιά ιδιαίτερη επιθυμία να απαλλαγεί από αυτές. Ο συγγραφέας συμπεραίνει: «Μια Πεντηκοστή χωρίς μετάνοια – μια Πεντηκοστή χωρίς Χριστό – είναι αυτό που κάποιοι βιώνουν σήμερα... Έχουν ακούσει για τη γλωσσολαλιά, θέλουν να προσδιορίσουν την ταυτότητά τους με μια εμπειρία με κύρος, έτσι αναζητούν κάποιον να τους χειροθετήσει για μια γρήγορη, φτηνή, εύκολη μετάδοση που παρακάμπτει το Χριστό και το Σταυρό Του». Εν τούτοις, ο συγγραφέας αυτός δέχεται ότι η γλωσσολαλιά είναι αναντίρρητα «η αρχική συνέπεια ή επιβεβαίωση» του «βαπτίσματος εν Αγίω Πνεύματι» (Harry Lunn, στο Logos Journal, Νοεμ.-Δεκ. 1971, σελ. 44, 47).

Αυτοί που φέρνουν χριστιανικές ιδέες στην εμπειρία θεωρούν δεδομένο ότι τ ο «βάπτισμα εν Αγίω Πνεύματι» είναι μια χριστιανική εμπειρία. Αλλά αν μπορεί να δοθεί σ’ αυτούς που απλώς αναζητούν μια φτηνή εύκολη εμπειρία με κύρος – τότε δεν υπάρχει απαραίτητη σύνδεση μεταξύ αυτής της εμπειρίας και του Χριστού. Αυτή καθ’ αυτή η πιθανότητα μιας εμπειρίας «Πεντηκοστής χωρίς Χριστό» σημαίνει ότι η ίδια η εμπειρία δεν είναι καθόλου χριστιανική· οι «Χριστιανοί», συχνά ειλικρινείς και καλοπροαίρετοι, ερμηνεύουν την εμπειρία με ένα χριστιανικό περιεχόμενο το οποίο η ίδια δεν έχει.

Δεν έχουμε εδώ το κοινό παρονομαστή της «πνευματικής εμπειρίας» που χρειάζεται για μια νέα παγκόσμια θρησκεία; Δεν είναι ίσως αυτό το κλειδί στην «πνευματική ενότητα» της ανθρωπότητας, την οποία η οικουμενιστική κίνηση έχει αναζητήσει εις μάτην.